Skip to main content
Erasmus+ home page Erasmus+ home page

Erasmus+

EU programme for education, training, youth and sport
Search the guide

Centra doskonałości zawodowej

Wdrażanie działań na rzecz doskonałości zawodowej zajmuje ważne miejsce w ogólnym programie polityki UE na rzecz umiejętności oraz kształcenia i szkolenia zawodowego (VET). Europejski program na rzecz umiejętności, europejski obszar edukacji, zalecenie Rady z 2020 r. w sprawie VET1 , a także deklaracja z Osnabrüc 2 – wszystkie zawierają bardzo wyraźne odniesienia do doskonałości zawodowej jako siły napędowej reform w sektorze VET.

Celem inicjatywy dotyczącej centrów doskonałości zawodowej jest podjęcie odpowiednich działań w nawiązaniu do tego priorytetu politycznego polegających na wspieraniu reform w sektorze VET, zapewnieniu wysokiej jakości umiejętności i kompetencji, dzięki którym można znaleźć dobrą pracę i korzystać z możliwości rozwoju kariery zawodowej na wszystkich jej etapach, które to możliwości zaspakajają potrzeby innowacyjnej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i zrównoważonej3 gospodarki. Ponadto celem wspomnianej inicjatywy jest wspieranie wdrażania Europejskiego Zielonego Ładu, nowej strategii cyfrowej, a także nowej strategii przemysłowej i nowej strategii MŚP, gdyż umiejętności są kluczowe dla pomyślnej realizacji wszystkich tych działań.

Centra doskonałości zawodowej działają w danym kontekście lokalnym i tworzą ekosystemy umiejętności na rzecz innowacji, rozwoju regionalnego i włączenia społecznego, współpracując jednocześnie z centrami doskonałości zawodowej w innych krajach w ramach międzynarodowych sieci współpracy Inicjatywa ta wspiera podejście oddolne do doskonałości zawodowej i obejmuje szerokie grono lokalnych zainteresowanych stron, umożliwiając jednocześnie instytucjom VET szybkie dostosowywanie zapewniania umiejętności do zmieniających się potrzeb gospodarczych i społecznych.

Zapewniają one możliwości kształcenia zawodowego podstawowego osób młodych oraz ustawicznego kształcenia w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji osób dorosłych dzięki elastycznej i terminowej ofercie szkoleniowej, która odpowiada potrzebom dynamicznego rynku pracy w kontekście transformacji cyfrowej i ekologicznej. Działają one jako katalizatory lokalnego rozwoju biznesu i innowacji dzięki ścisłej współpracy z przedsiębiorstwami (w szczególności z MŚP) dotyczącej projektów w zakresie badań stosowanych, tworząc ośrodki wiedzy i innowacji, a także wspierając inicjatywy przedsiębiorcze uczących się w nich osób.

Celem sieci jest „pozytywna konwergencja” w zakresie doskonalenia kształcenia i szkolenia zawodowego. Będą one otwarte na uczestnictwo krajów o dobrze rozwiniętych systemach doskonałości zawodowej, a także dla tych, które są w trakcie opracowywania podobnych podejść zmierzających do wykorzystania pełnego potencjału instytucji VET i odegrania aktywnej roli we wspieraniu wzrostu i innowacji.

Inicjatywa ta wprowadza do doskonałości zawodowej „europejski wymiar” poprzez wspieranie wdrażania polityki UE w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego oraz działań uzgodnionych z państwami członkowskimi, partnerami społecznymi i organizatorami kształcenia i szkolenia zawodowego.

Proponowana tutaj koncepcja doskonałości zawodowej charakteryzuje się całościowym podejściem skoncentrowanym na osobie uczącej się, w ramach którego kształcenie i szkolenie zawodowe:

  • stanowi integralną część ekosystemów umiejętności4 , przyczyniając się do rozwoju regionalnego5 , innowacji6 , strategii inteligentnej specjalizacji7  i klastrów8 , a także do określonych łańcuchów wartości i ekosystemów przemysłowych9 ; 
  • jest częścią trójkąta wiedzy10 , ściśle powiązaną z innymi sektorami kształcenia i szkolenia, środowiskiem naukowym i przedsiębiorstwami;
  • umożliwia osobom uczącym się nabywanie zarówno kompetencji zawodowych (specyficznych dla danego zawodu), jak i kompetencji kluczowych11 , dzięki wysokiej jakości ofercie, która opiera się na zapewnianiu jakości;
  • sprzyja budowaniu innowacyjnych form partnerstwa12  ze światem pracy i jest wspierana dzięki stałemu rozwojowi zawodowemu nauczycieli i kadry prowadzącej szkolenia, innowacyjnym metodom pedagogicznym, strategiom mobilności osób uczących się i pracowników oraz umiędzynaradawiania kształcenia i szkolenia zawodowego.

Cele akcji

Akcja ta przyczynia się do stopniowego tworzenia i rozwoju międzynarodowych sieci współpracy centrów doskonałości zawodowej.

Centra doskonałości zawodowej będą działały na dwóch poziomach:

  1. Na poziomie krajowym, angażując szerokie grono lokalnych zainteresowanych stron tworzących ekosystemy umiejętności na rzecz lokalnych innowacji, rozwoju regionalnego i włączenia społecznego, współpracując jednocześnie z centrami doskonałości zawodowej w innych krajach w ramach międzynarodowych sieci współpracy.
  2. Na poziomie międzynarodowym, zrzeszając centra doskonałości zawodowej, które podzielają wspólne zainteresowanie: 
  • poszczególnymi sektorami13 lub ekosystemami przemysłowymi14 ;
  • innowacyjnymi podejściami do wyzwań społecznych (np. zmiany klimatu, transformacji cyfrowej, sztucznej inteligencji, celów zrównoważonego rozwoju15 , integracji migrantów, podnoszenia kwalifikacji osób o niskich kwalifikacjach itp.); lub
  • innowacyjnymi podejściami do zwiększania zasięgu, jakości i skuteczności istniejących centrów doskonałości zawodowej.

Sieci połączą istniejące centra doskonałości zawodowej lub przyczynią się do opracowania modelu doskonałości zawodowej przez połączenie partnerów z różnych krajów, którzy zamierzają opracować model doskonałości zawodowej w kontekście lokalnym w drodze współpracy międzynarodowej. Mogliby oni wnieść wkład np. w etap realizacji inicjatywy „Nowy europejski Bauhaus”16 , współpracując ze społecznościami zaangażowanymi w lokalne przemiany wspierane w ramach tej inicjatywy.

Celem centrów doskonałości zawodowej nie jest tworzenie nowych instytucji i infrastruktury VET od podstaw – choć mogą to robić. Mogą to być istniejące szkoły zawodowe lub istniejący organizatorzy kształcenia zawodowego, których celem jest osiągnięcie doskonałości dzięki zaangażowaniu się w szereg działań proponowanych w ramach tej inicjatywy europejskiej. Centrami doskonałości zawodowej mogą być również nowo powstające ośrodki utworzone w celu zapewnienia doskonałej oferty szkoleniowej i usług odpowiadających na potrzeby rynku pracy.

Centra doskonałości zawodowej osiągają swoje cele dzięki zrzeszaniu grup lokalnych/regionalnych partnerów, takich jak organizatorzy podstawowego i ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego, instytucje szkolnictwa wyższego, w tym uczelnie nauk stosowanych i politechniki, instytuty badawcze, parki naukowe, agencje ds. innowacji, przedsiębiorstwa, izby i ich zrzeszenia, partnerzy społeczni, przedsiębiorstwa społeczne, rady ds. umiejętności sektorowych, stowarzyszenia zawodowe/branżowe, władze krajowe i regionalne oraz agencje rozwoju, służby zatrudnienia, organy ds. kwalifikacji, organizacje zajmujące się włączeniem społecznym i reintegracją itp., oraz dzięki ścisłej współpracy z tymi grupami partnerów.

Celem bieżącego zaproszenia będzie zatem wspieranie projektów skupiających lokalnych lub regionalnych partnerów z różnych krajów opracowujących zestaw działań w ramach trzech klastrów: 1) nauczanie i uczenie się, 2) współpraca i partnerstwa oraz 3) zarządzanie i finansowanie.

Centra doskonałości zawodowej są przeznaczone dla organizacji oferujących kształcenie i szkolenie zawodowe na wszystkich poziomach ERK od 3 do 8, w tym na poziomie wykształcenia średniego II stopnia, policealnym, a także wyższym (np. uczelni nauk stosowanych, politechnik itp.).

Wnioski nie mogą jednak dotyczyć wyłącznie działań kierowanych do osób uczących się na poziomie wyższym; wnioski dotyczące VET na poziomie policealnym (poziomy ERK od 6 do 8) muszą obejmować co najmniej jeden inny poziom kwalifikacji VET od poziomu ERK 3 do 5, a także istotny element uczenia się opartego na pracy 17 .

Kryteria kwalifikowalności

Aby kwalifikować się do otrzymania dofinansowania w ramach programu Erasmus+, wnioski w sprawie projektów dotyczących centrów doskonałości zawodowej muszą spełniać następujące kryteria:

Kto może złożyć wniosek?

Wnioskodawcy (koordynator i partnerzy pełnoprawni) muszą:

  • być podmiotami prawnymi (publicznymi lub prywatnymi) działającymi w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego lub w świecie pracy;
  • mieć siedzibę w państwie członkowskim UE lub państwie trzecim stowarzyszonym z Programem (kwalifikują się państwa, które są w trakcie negocjacji układu o stowarzyszeniu, w przypadku których układ wchodzi w życie przed podpisaniem dotacji).

Organizacje z państw trzecich niestowarzyszonych z Programem mogą również uczestniczyć, lecz nie w charakterze koordynatora. Muszą to być organizacje publiczne lub prywatne działające w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego lub w świecie pracy.

Wyjątek: organizacje z Białorusi (region 2) i z Federacji Rosyjskiej (region 4) nie kwalifikują się do udziału w tej akcji.

Jakie rodzaje organizacji mogą uczestniczyć w tym projekcie?

Organizacjami uczestniczącymi mogą być na przykład (wykaz niewyczerpujący):

  • Organizatorzy kształcenia i szkolenia zawodowego
  • organizacje reprezentujące organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego,
  • przedsiębiorstwa, organizacje reprezentujące przemysł lub sektory,
  • Krajowe/regionalne organy ds. kwalifikacji
  • Instytuty badawcze
  • Agencje ds. innowacji
  • Organy ds. rozwoju regionalnego

Liczba i profil organizacji uczestniczących

Partnerstwo musi obejmować co najmniej ośmiu wnioskodawców(koordynatora i partnerów pełnoprawnych) z co najmniej czterech państw członkowskich UE lub państw trzecich stowarzyszonych z Programem.

Każde państwo członkowskie UE lub państwo trzecie stowarzyszone z Programem musi obejmować:

a) co najmniej 1 przedsiębiorstwo, organizację reprezentującą przemysł lub sektor, oraz

b) co najmniej 1 organizatora kształcenia i szkolenia zawodowego (na poziomie średnim lub wyższym).

Dalszy skład partnerstwa powinien odzwierciedlać szczególny charakter wniosku.

Organizacje z państw trzecich niestowarzyszonych z Programem mogą również uczestniczyć w charakterze partnerów pełnoprawnych, podmiotów stowarzyszonych lub partnerów stowarzyszonych (a nie koordynatorów) w zakresie, w jakim zostanie wykazane, że ich uczestnictwo wnosi istotną wartość dodaną do projektu.

Miejsce działań

Działania mogą mieć miejsce w każdym kraju uprawnionym, jeżeli jest to należycie uzasadnione w związku z celami lub realizacją projektu.

Czas trwania projektu

Czas trwania projektu zwykle powinien wynosić 48 miesięcy (istnieje możliwość jego przedłużenia w należycie uzasadnionych przypadkach, w drodze zmiany).

Gdzie należy złożyć wniosek?

Do Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA).

Identyfikator zaproszenia: ERASMUS-EDU-2023-PEX-COVE.

Kiedy należy złożyć wniosek?

Wnioskodawcy muszą złożyć wnioski o dofinansowanie do dnia 8 czerwca do godz. 17:00:00 (czasu obowiązującego w Brukseli).

Organizacje wnioskujące będą oceniane na podstawie odpowiednich kryteriów wyłączających oraz kryteriów wyboru. W celu uzyskania dodatkowych informacji proszę zapoznać się z częścią C niniejszego przewodnika.

Opracowanie projektu

Centra doskonałości zawodowej charakteryzują się przyjęciem podejścia systemowego, dzięki któremu instytucje kształcenia i szkolenia zawodowego aktywnie przyczyniają się do współtworzenia „ekosystemów umiejętności”, wraz z szerokim gronem innych partnerów lokalnych/regionalnych. Od centrów doskonałości zawodowej oczekuje się, że będą wykraczały daleko poza zwykłe zapewnianie wysokiej jakości kwalifikacji zawodowych.

Poniżej przedstawiono niewyczerpujący wykaz typowych działań prowadzonych przez centra doskonałości zawodowej. Cele projektów zostaną osiągnięte dzięki połączeniu tych działań (punktory stanowią orientacyjne przykłady możliwych akcji w ramach każdego działania)18 .

W projekcie należy wybrać odpowiednie działania (podając szczegóły dotyczące konkretnych działań i wyników) wskazane w ramach następujących trzech klastrów:

  1. co najmniej 4 działaniami wymienionymi w formularzu wniosku w grupie 1 – nauczanie i uczenie się,
  2. co najmniej 3 działaniami wymienionymi w formularzu wniosku w grupie 2 – współpraca oraz partnerstwo, i
  3. co najmniej 2 działaniami wymienionymi w formularzu wniosku w grupie 3 – zarządzanie i finansowanie.

Klaster 1 – Nauczanie i uczenie się

i.   Zapewnienie umiejętności dopasowanych do rynku pracy

  • przez przewidywanie przyszłego zapotrzebowania na umiejętności przy użyciu skutecznych środków szybkiej identyfikacji zmieniających się potrzeb rynku pracy19   oraz dopasowania zapewnianych umiejętności do możliwości zatrudnienia,
  • przez koncentrowanie się zarówno na umiejętnościach technicznych, jak i na kompetencjach kluczowych20 ,
  • przez uwzględnianie umiejętności niezbędnych do transformacji ekologicznej i cyfrowej21 ,

ii.   Stosowanie w ramach VET podejścia włączającego opartego na uczeniu się przez całe życie

  • przez zapewnienie możliwości uczenia się osobom w każdym wieku i o każdym statusie społeczno-ekonomicznym22 ,  
  • przez łączenie ofert kwalifikacji w zakresie kształcenia zawodowego podstawowego i ofert szkolenia ustawicznego w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji, opartych na gromadzeniu informacji na temat umiejętności23 ,
  • Zapewnienie programów kształcenia i szkolenia zawodowego na wyższym poziomie, opracowanie elastycznych ścieżek oraz mechanizmów współpracy między instytucjami kształcenia i szkolenia zawodowego a instytucjami szkolnictwa wyższego24 .

iii.   Opracowanie programów nauczania i kwalifikacji w zakresie VET umożliwiających elastyczność i indywidualizację osiąganych celów

  • przez opracowanie indywidualnych planów uczenia się25   lub ścieżek dla każdej osoby uczącej się26 , w tym dla osób dorosłych,
  • włączenie międzynarodowej mobilności osób uczących się27   do programów nauczania, zapewnienie walidacji i uznawania efektów uczenia się uzyskanych za granicą,
  • opracowanie kwalifikacji łączących elementy zarówno uczenia się w szkole, jak i uczenia się w miejscu pracy28 , 
  • rozwijanie europejskich podstawowych profili zawodowych29 , sprzyjających mobilności osób uczących się i pracowników, przy zapewnieniu uznawalności, a także przejrzystości, zrozumienia i możliwości przenoszenia efektów uczenia się30 ,
  • opracowanie lub korzystanie z31  na potrzeby uznawania efektów możliwości krótkotrwałego uczenia się dostosowanych do szybko zmieniającego się społeczeństwa i rynku pracy,
  • Wykorzystanie europejskich poświadczeń cyfrowych w dziedzinie uczenia się umożliwiających łatwe ustalenie autentyczności poświadczeń w dowolnym formacie i kształcie, a także ich zatwierdzenie oraz uznanie.

iv.   Opracowanie innowacyjnych, ukierunkowanych na osobę uczącą się materiałów i metod nauczania i uczenia się

  • włączenie uczenia się interdyscyplinarnego, opartego na projektach i na kompetencjach, „fabryk nauki”,32 i pozytywnej edukacji33 ,
  • wykorzystywanie europejskich ram kompetencji34  i narzędzi pochodnych, takich jak DigCom 35 , EntreComp36 , LifeComp37 , GreenComp38 , SELFIE WBL39 , Sprawdź swoje umiejętności cyfrowe!40 oraz Europejski Certyfikat Umiejętności Cyfrowych41 ,
  • wykorzystanie innowacyjnego sprzętu dydaktycznego i technologii cyfrowych, takich jak masowe, otwarte kursy internetowe, symulatory, rzeczywistość wirtualna i rozszerzona, sztuczna inteligencja, zarówno do uczenia się w szkole, jak i w miejscu pracy,
  • Wspieranie doskonałości osób uczących się42  poprzez działania zachęcające osoby uczące się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego do odkrywania swojego potencjału w zakresie innowacyjności i kreatywności43 , co prowadzi do pozytywnego cyklu korzyści dla osób uczących się, nauczycieli/osób prowadzących szkolenia i instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego, która może włączyć najlepsze praktyki do regularnych programów44 .

v.   Inwestowanie w podstawowe i ustawiczne doskonalenie zawodowe nauczycieli i osób prowadzących szkolenia45  

  • w zakresie umiejętności pedagogicznych, technicznych, ekologicznych i cyfrowych, w tym umiejętności potrzebnych w kształceniu online i na odległość,
  • włączenie mobilności nauczycieli i osób prowadzących szkolenia do strategii uczenia się, doskonalenia zawodowego i umiędzynarodowienia46 ,
  • wspieranie wdrażania kultury jakości opartej na zdefiniowanych systemach zarządzania47 .

vi.   Ustanowienie solidnych mechanizmów zapewnienia jakości 

vii.   Ustanawianie skutecznych systemów informacji zwrotnej i monitorowania losów absolwentów

  • tworzenie procedur, mechanizmów i instrumentów służących skutecznemu przekazywaniu informacji zwrotnych i dokonywaniu przeglądów w ramach strategicznego procesu uczenia się w organizacji VET, aby wspierać opracowywanie wysokiej jakości oferty i zwiększać możliwości osób uczących się,
  • umożliwienie terminowego dostosowania oferty kształcenia na podstawie skutecznych systemów monitorowania losów absolwentów48 .

viii.   Świadczenie usług poradnictwa

  • Zapewnienie wysokiej jakości poradnictwa49  dla młodzieży i dorosłych w celu wspierania ich wyborów dotyczących kariery, kształcenia i szkolenia, a także ich uczestnictwa w uczeniu się przez całe życie
  • zapewnienie wsparcia dostosowanego do potrzeb osób w trudnej sytuacji,
  • umożliwienie osobom dorosłym wykorzystanie uprawnień do odbycia szkoleń.

ix.   Walidacja dotychczasowych efektów uczenia się i nabytych umiejętności

  • zapewnienie walidacji umiejętności, niezależnie od sposobu ich nabycia, w tym umiejętności nabytych poza formalnym kształceniem i szkoleniem: w miejscu pracy, w domu lub poprzez wolontariat50 , jako podstawy spersonalizowanego szkolenia

Klaster 2 – Współpraca i partnerstwo

x.   Ustanawianie partnerstw biznesowo-edukacyjnych

  • pielęgnowanie wzajemnie korzystnych relacji z sektorem biznesu dzięki tworzeniu długoterminowych partnerstw biznesowo-edukacyjnych, w tym na rzecz innowacji i przewidywania potrzeb w zakresie umiejętności,
  • współpraca na rzecz poddawania programów nauczania ciągłym przeglądom i aktualizacjom w celu zapewnienia ich adekwatności do potrzeb osób uczących się i rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do uczenia się w miejscu pracy i praktykantów,
  • wspieranie przedsiębiorstw, a w szczególności MŚP, polegające na dostosowaniu do ich potrzeb szkoleń w zakresie podnoszenia i zmiany kwalifikacji,
  • współpraca z publicznymi służbami zatrudnienia i społeczeństwem obywatelskim w celu podnoszenia i zmiany kwalifikacji osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo,
  • wspieranie współpracy sektorowej i regionalnej, w tym przystąpienie do paktu na rzecz umiejętności51 i wspieranie jego realizacji,
  • zapewnienie MŚP wsparcia technicznego, oceny potrzeb w zakresie umiejętności, narzędzi i metod,
  • organizowanie możliwości uczenia się w miejscu pracy, przygotowania zawodowego i staży dla osób uczących się, dzielenia się sprzętem, a także wymiany nauczycieli i osób prowadzących szkolenia między przedsiębiorstwami a ośrodkami VET52 .

xi.   Badania stosowane i innowacje

  • współpraca z przedsiębiorstwami, w szczególności z MŚP, przy projektach w zakresie badań stosowanych53 z udziałem osób uczących się i pracowników VET, 
  • wykorzystywanie lub współtworzenie centrów innowacji i ośrodków upowszechniania technologii54 w celu wspierania procesu innowacji w MŚP z udziałem osób uczących się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kadry prowadzącej tę działalność,
  • Przyczynianie się do tworzenia i rozpowszechniania nowej wiedzy55

xii.   Umiędzynarodowienie kształcenia i szkolenia zawodowego i mobilność za granicą

  • rozwijanie strategicznego planowania działań międzynarodowych, ściśle powiązanych z rozwojem instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego oraz jakością praktykowanego nauczania i uczenia się56 ,
  • tworzenie struktur i środków wsparcia mających na celu zapewnienie sprzyjających warunków dla zbierania wysokiej jakości doświadczeń w zakresie mobilności VET (w tym mobilności wirtualnej) wśród partnerów sieci centrów doskonałości zawodowej struktur, zgodnie ze standardami jakości Erasmus57 ,
  • wdrażanie inicjatyw mających na celu mobilizowanie osób uczących się, nauczycieli i osób prowadzących szkolenia (w tym osób prowadzących szkolenia w miejscu pracy), a także ekspertów, do korzystania z możliwości oferowanych przez program Erasmus+ (akcja kluczowa 1) w zakresie mobilności za granicą.

xiii.   Wspieranie umiejętności i inicjatyw w zakresie przedsiębiorczości

  • Rozwijanie kultury przedsiębiorczości w organizacjach kształcenia i szkolenia zawodowego58 , w tym wśród liderów, pracowników, nauczycieli i osób prowadzących szkolenia, a także wśród osób uczących si 59 ,
  • współpraca z lokalnymi partnerami na rzecz rozwijania u osób uczących się umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i postaw będących odpowiedzią na rzeczywiste wyzwania,
  • zapewnianie uczestnikom kształcenia i szkolenia zawodowego dostępu do lokalnych inkubatorów przedsiębiorczości lub kierowanie ich do takich inkubatorów, aby umożliwić im rozwijanie inicjatyw w zakresie przedsiębiorczości60 ,

xiv.   Zwiększanie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego

  • za pomocą kampanii i działań komunikacyjnych61 mających na celu zwiększenie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego i aktywne uczestnictwo w nich,
  • informowanie o możliwościach zatrudnienia, do których prowadzi kształcenie i szkolenie zawodowe, oraz zachęcanie młodzieży i osób dorosłych (w tym osób uczących się w szkołach podstawowych i średnich) do korzystania ze ścieżek uczenia się i szkolenia zawodowego,
  • organizowanie międzynarodowych obozów kształcenia i szkolenia zawodowego lub obozów letnich62  dla osób uczących się, nauczycieli i osób prowadzących szkolenia, liderów w instytucjach kształcenia i szkolenia zawodowego, związków zawodowych, a także osób rozważających podjęcie w przyszłości studiów zawodowych. Mogą się one dotyczyć konkretnych sektorów zawodowych, produktów lub usług, jak również złożonych wyzwań o znaczeniu społecznym i gospodarczym.

xv.   Konkursy umiejętności

  • wspieranie udziału osób uczących się w branżowych, krajowych i międzynarodowych konkursach umiejętności mających na celu zwiększenie atrakcyjności i doskonałości VET (np. konkursyWorld Skillslub Euroskills).

Klaster 3 – Zarządzanie i finansowanie

xvi.   Autonomia i skuteczne zarządzanie kształceniem i szkoleniem zawodowym

  • rozwijanie zdolności organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego do samodzielnego i odpowiedzialnego podejmowania decyzji w sprawach edukacyjnych, organizacyjnych, finansowych, kadrowych i innych, w ramach działalności prowadzonej w zakresie określonym w przepisach krajowych63 ,
  • zapewnienie udziału odpowiednich zainteresowanych stron w zarządzaniu systemami kształcenia i szkolenia zawodowego, w szczególności przedsiębiorstw, izb, stowarzyszeń zawodowych i branżowych, związków zawodowych, władz krajowych i regionalnych oraz partnerów społecznych, w tym przedstawicieli osób uczących się.

xvii.   Strategiczne podejście do rozwoju umiejętności i zarządzania nimi

  • aktywne zaangażowanie w krajowe i regionalne systemy zarządzania umiejętnościami,
  • wkład w kształtowanie polityki zatrudnienia i polityki społecznej na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim, z uwzględnieniem aspektu umiejętności.

xviii.   Współtworzenie ekosystemów umiejętności

  • mobilizowanie odpowiednich partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych instytucji kształcenia i szkolenia, aby angażować lub tworzyć ekosystemy umiejętności w celu wspierania innowacji, strategii inteligentnej specjalizacji, klastrów oraz sektorów i łańcuchów wartości (ekosystemów przemysłowych)
  • umożliwianie lokalnym ekosystemom umiejętności wnoszenia wkładu w przyciąganie inwestycji zagranicznych 64   dzięki zapewnieniu terminowego przekazywania umiejętności przedsiębiorstwom inwestującym lokalnie.

xix.   Opracowywanie zrównoważonych modeli finansowych

  • łączenie finansowania publicznego i prywatnego65 , a także działań generujących dochód, oraz pełne wykorzystanie systemów finansowania uzależnionych od wyników (w stosownych przypadkach).

xx.   Pełne wykorzystanie krajowych i unijnych instrumentów finansowych

  • mogą one obejmować wspieranie działań w zakresie kształcenia i szkolenia, mobilność osób uczących się i kadry, badania stosowane, inwestycje w infrastrukturę w celu modernizacji ośrodków kształcenia i szkolenia zawodowego za pomocą zaawansowanego sprzętu, wdrażanie systemów zarządzania w celu zapewnienia doskonałości i trwałości organizacji kształcenia i szkolenia zawodowego oraz świadczonych przez nie usług.

Konieczne jest jasne określenie każdego z wybranych działań w ramach projektu i uzasadnienie ich wyboru oraz opisanie, jak praca, która ma być wykonana w ramach tych działań, przyczyni się w konkretny sposób do realizacji odpowiednich pakietów prac oraz osiągnięcia ogólnych celów projektu.

W stosownych przypadkach przy realizacji projektów należy stosować ogólnounijne instrumenty i narzędzia 66 .

Projekty muszą obejmować opracowanie długoterminowego planu działania na rzecz stopniowego wdrażania wyników projektu po zakończeniu jego realizacji. Wspomniany plan musi opierać się na zrównoważonych partnerstwach między organizatorami kształcenia i szkolenia i kluczowymi zainteresowanymi stronami z danej branży prowadzącymi działalność na odpowiednim szczeblu. Należy w nim wskazać odpowiednie struktury zarządzania i przedstawić plany w zakresie skalowalności i stabilności finansowania.

Plany powinny również zapewniać odpowiednią widoczność i szerokie rozpowszechnienie prac prowadzonych w sieci centrów doskonałości zawodowej, w tym również na szczeblu UE i na krajowym szczeblu politycznym; należy w nich także zawrzeć szczegółowe informacje na temat sposobu wdrażania stosownych środków na szczeblu europejskim, krajowym lub regionalnym przy wsparciu odpowiednich partnerów. W planie działania należy również wskazać, w jaki sposób inne możliwości w zakresie finansowania unijnego, a także finansowanie ze środków krajowych i regionalnych oraz prywatnych mogą przyczynić się do realizacji projektu.

Oczekiwany wpływ

Oczekuje się, że stopniowe ustanawianie i rozwój europejskich sieci centrów doskonałości zawodowej zwiększy zdolność systemów VET do reagowania w celu dostosowania przekazywanych umiejętności do zmieniających się potrzeb gospodarczych i społecznych. Przyczyni się to do zapewnienia wiodącej pozycji VET w dostarczaniu rozwiązań dotyczących wyzwań wynikających z szybko zmieniających się potrzeb w zakresie umiejętności.

Ponieważ centra doskonałości zawodowej stanowią niezbędną część „trójkąta wiedzy” – bliskiej współzależności biznesu, kształcenia i badań – i odgrywają podstawową rolę w zapewnianiu umiejętności na potrzeby innowacji i inteligentnej specjalizacji, oczekuje się, że centra te będą dbały o wysoką jakość umiejętności i kompetencji, dzięki którym można znaleźć dobrą pracę i korzystać z możliwości rozwoju kariery zawodowej na wszystkich jej etapach, które to możliwości zaspakajają potrzeby innowacyjnej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i zrównoważonej gospodarki.

Dzięki silnemu przywiązaniu do kontekstu regionalnego/lokalnego i jednoczesnemu działaniu na poziomie transnarodowym centra doskonałości zawodowej będą tworzyć silne i trwałe partnerstwa między społecznością VET a środowiskiem pracy na szczeblu krajowym i transgranicznym. Przyczyni się to również do umiędzynarodowienia kształcenia i szkolenia zawodowego dzięki zrzeszaniu partnerów z całego świata. Celem centrów doskonałości zawodowej będzie „pozytywna konwergencja” doskonałości w ramach VET, którą trudno byłoby stworzyć przy braku zachęt ze strony UE, jej wsparcia technicznego i możliwości w zakresie wzajemnego uczenia się.

Oczekuje się, że dzięki szerokiemu rozpowszechnianiu efektów projektu na poziomie transnarodowym, krajowym lub regionalnym oraz opracowaniu długoterminowego planu działania na rzecz stopniowego wdrażania wyników projektu przy uwzględnieniu krajowych i regionalnych strategii rozwoju i inteligentnej specjalizacji w poszczególne projekty będą się angażować odpowiednie zainteresowane strony w ramach organizacji uczestniczących i poza nimi oraz zapewnią trwały wpływ po zakończeniu projektu.

Kryteria przyznania dofinansowania

Zastosowanie mają następujące kryteria przyznania dofinansowania:

Adekwatność projektu (maksymalny wynik: 35 punktów)

  • Związek z polityką: w ramach wniosku ustanowiono i opracowano transnarodową sieć współpracy centrów doskonałości zawodowej w celu wspierania doskonałości VET. wyjaśniono w nim, w jaki sposób przyczyni się on do realizacji celów priorytetów w ramach polityki ujętych w zaleceniu Rady w sprawie kształcenia i szkolenia zawodowego na rzecz zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności67 oraz w deklaracji z Osnabrück 68 ;
  • Spójność: zakres, w jakim wniosek opiera się na adekwatnej analizie potrzeb; cele są wyraźnie zdefiniowane, realistyczne i dotyczą kwestii istotnych dla organizacji uczestniczących i danej akcji.
  • Działania: działania wybrane z trzech klastrów są jasno określone, opisane i powiązane z ogólnymi celami projektu;
  • Innowacje: we wniosku uwzględnia się najnowocześniejsze metody i techniki, co skutkuje innowacyjnymi wynikami i rozwiązaniami w danej dziedzinie w znaczeniu ogólnym lub w kontekście geograficznym, w którym wdraża się dany projekt (np. treść, wygenerowane wyniki, zastosowane metody pracy, organizacje i osoby biorące udział lub znajdujące się w grupie docelowej).
  • Wymiar regionalny: we wniosku – na podstawie określenia potrzeb i wyzwań lokalnych/regionalnych w każdym z krajów uczestniczących – wykazano jego uwzględnienie oraz wkład w rozwój regionalny, innowacje i strategie inteligentnej specjalizacji;
  • Współpraca i partnerstwa: stopień, w jakim wniosek w sposób adekwatny określa i angażuje najistotniejszych partnerów, niezbędnych do osiągnięcia celów projektu, i wyjaśnia w jaki sposób projekt zapewni ustanowienie silnych i trwałych relacji pomiędzy społecznością VET i przedsiębiorstwami (mogą być one reprezentowane przez izby lub stowarzyszenia), w których interakcje są wzajemne i przynoszą obopólne korzyści, zarówno na poziomie lokalnym, jak i transnarodowym;
  • Europejska wartość dodana: we wniosku wyraźnie wykazano wartość dodaną na poziomie indywidualnym (uczącego się lub pracowników), instytucjonalnym i systemowym wynikającą z rezultatów, które byłyby trudne do osiągnięcia przez partnerów działających bez współpracy na szczeblu europejskim;
  • Umiędzynarodowienie: we wniosku wykazano jego wkład w międzynarodowy wymiar doskonałości VET, w tym rozwój strategii na rzecz wspierania transnarodowej mobilności osób uczących się kadry VET, a także trwałych partnerstw;
  • Umiejętności cyfrowe: stopień, w jakim we wniosku przewidziano działania związane z rozwojem umiejętności cyfrowych (np. spodziewane umiejętności, innowacyjne programy i metody nauczania, wytyczne itp.) związane z rozwojem umiejętności cyfrowych;
  • Umiejętności ekologiczne: stopień, w jakim we wniosku przewidziano działania (np. spodziewane umiejętności, innowacyjne programy i metody nauczania, wytyczne itp.) związane z przejściem na zieloną gospodarkę o obiegu zamkniętym;
  • Wymiar społeczny: wniosek obejmuje horyzontalną troskę o to, aby w poszczególnych działaniach uwzględniać różnorodność i promować wspólne wartości, równość, w tym równouprawnienie płci, oraz niedyskryminację i włączenie społeczne, w tym w odniesieniu do osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych/mniejszych możliwościach.

Jakość planu projektu i jego realizacji (maksymalny wynik: 25 punktów)

  • Spójność: ogólny plan projektu zapewnia spójność między proponowanymi celami, działaniami i budżetem projektu. We wniosku przedstawiono spójny i kompleksowy zestaw właściwych działań i usług mających na celu zaspokojenie wskazanych potrzeb i prowadzących do oczekiwanych wyników. Przewidziano odpowiednie etapy przygotowania, wdrażania, monitorowania, wykorzystania, oceny i upowszechniania;
  • Działania: praca, która ma być wykonana w ramach każdego z działań wybranych spośród trzech klastrów, jest wyraźnie opisana pod względem oczekiwanych efektów/wyników, ich konkretnego wkładu w realizację odpowiednich pakietów prac oraz spójności z ogólnymi celami projektu;
  • Metodyka: jakość i wykonalność proponowanej metodyki oraz jej odpowiedniość w kontekście generowania spodziewanych wyników.
  • Zarządzanie: koordynator wykazuje wysoki poziom zarządzania jakością, zdolność do koordynowania transnarodowych sieci oraz przywództwa w złożonym środowisku i wprowadza solidne ustalenia dotyczące zarządzania. Terminy, organizacja, zadania i obowiązki są dobrze określone i realistyczne. We wniosku dotyczącym projektu na każde działanie przydziela się odpowiednie zasoby. Określono jasny zestaw kluczowych wskaźników efektywności oraz harmonogram ich oceny i realizacji;
  • Budżet: w budżecie przewiduje się odpowiednie zasoby niezbędne do pomyślnej realizacji projektu, które nie są ani zawyżone ani zaniżone.
  • Plan prac: jakość i skuteczność planu prac, w tym zakres, w jakim zasoby przydzielono do pakietów prac są zgodne z ich celami i rezultatami.
  • Kontrola finansowa i kontrola jakości: środki kontroli (ciągła ocena jakości, wzajemne oceny, analizy porównawcze itp.) i wskaźniki jakości zapewniają wysoką jakość i opłacalność realizacji projektu. Wyzwania/ryzyko związane z projektem są wyraźnie wskazane, a działania ograniczające ryzyko są odpowiednio ukierunkowane. Procesy przeglądu przeprowadzanego przez ekspertów zaplanowano jako integralną część projektu. Procesy te obejmują niezależną, zewnętrzną ocenę w połowie okresu realizacji projektu oraz na zakończenie projektu.
  • Jeżeli projekt obejmuje działania w zakresie mobilności (kierowane do osób uczących się lub pracowników): 
    • jakość praktycznych ustaleń, procesów zarządzania i mechanizmów wsparcia;
    • zakres, w jakim działania te są właściwe w odniesieniu do celów projektu i angażują odpowiednią liczbę uczestników;
    • jakość ustaleń dotyczących uznawania i poświadczania efektów kształcenia uczestników zgodnie z unijnymi narzędziami i zasadami przejrzystości i uznawalności.

Ustalenia w zakresie jakości partnerstwa i współpracy (maksymalny wynik: 20 punktów)

  • Skład: projekt obejmuje odpowiednie połączenie uzupełniających się organizacji uczestniczących o profilu, kompetencjach, doświadczeniu i wiedzy fachowej niezbędnych do skutecznej realizacji wszystkich aspektów projektu. Rola każdego z partnerów musi być jasno określona wraz z wyjaśnieniem jej wartości dodanej;
  • Pozytywna konwergencja: zakres, w jakim partnerstwo skupia organizacje działające w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego lub w środowisku pracy, które znajdują się na różnych etapach rozwoju podejścia do doskonałości zawodowej, oraz pozwala na sprawną i skuteczną wymianę wiedzy eksperckiej i informacji między tymi partnerami;
  • Wymiar geograficzny: stopień, w jakim partnerstwo obejmuje odpowiednich partnerów z różnych regionów geograficznych, jak również stopień, w jakim wnioskodawca uzasadnił geograficzny skład partnerstwa i wykazał jego znaczenie dla osiągania celów centrów doskonałości zawodowej; a także stopień, w jakim partnerstwo obejmuje szeroki i odpowiedni zakres właściwych podmiotów na szczeblu lokalnym i regionalnym;
  • Zaangażowanie państw trzecich niestowarzyszonych z Programem: w stosownych przypadkach należy jasno przedstawić sposób, w jaki zaangażowanie organizacji uczestniczących z państw trzecich niestowarzyszonych z Programem wnosi istotną wartość dodaną do projektu;
  • Współpraca: proponuje się skuteczny mechanizm zapewniający dobrą koordynację, podejmowanie decyzji i komunikację między organizacjami uczestniczącymi, uczestnikami i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami.

Wpływ (maksymalny wynik: 20 punktów)

  • Wykorzystywanie: we wniosku dotyczącym projektu przedstawia się sposób, w jaki wyniki uzyskane dzięki projektowi będą wykorzystywane przez partnerów i inne zainteresowane strony. We wniosku zapewnia się środki do pomiaru wykorzystywania tych wyników w czasie trwania projektu i po jego zakończeniu.
  • Upowszechnianie: wniosek zawiera przejrzysty plan upowszechniania wyników oraz odpowiednie cele, działania, właściwy harmonogram, narzędzia i kanały zapewniające skuteczne upowszechnianie wyników i korzyści wśród zainteresowanych stron, decydentów, doradców, przedsiębiorstw, młodych osób uczących się itp. w czasie realizacji projektu i po jego zakończeniu; we wniosku wskazano również, którzy partnerzy będą odpowiedzialni za upowszechnianie;
  • Wpływ: we wniosku wykazano potencjalny wpływ projektu:  
    • na uczestników i organizacje uczestniczące w trakcie realizacji projektu i po jego zakończeniu;
    • na inne podmioty niż organizacje i osoby indywidualne bezpośrednio uczestniczące w projekcie, a także potencjał projektu w zakresie włączenia się w główny nurt rozwoju umiejętności VET na szczeblu regionalnym, krajowym lub europejskim.
  • We wniosku przewidziano środki, a także jasno określone cele i wskaźniki służące do monitorowania postępów i oceny oczekiwanego wpływu (krótko- i długoterminowego);  
  • Trwałość: we wniosku wyjaśniono sposób tworzenia centrum doskonałości zawodowej i jego późniejszego rozwoju. Projekt obejmuje opracowanie długoterminowego planu działania na rzecz stopniowego wdrażania wyników projektu po zakończeniu jego realizacji. Wspomniany plan musi opierać się na zrównoważonych partnerstwach między organizatorami kształcenia i szkolenia i kluczowymi zainteresowanymi stronami z danej branży prowadzącymi działalność na odpowiednim szczeblu. Należy w nim wskazać odpowiednie struktury zarządzania i przedstawić plany w zakresie skalowalności i stabilności finansowania, w tym zasoby finansowe (europejskie, krajowe i prywatne), które zapewnią długoterminową trwałość osiągniętych wyników i korzyści.

Aby wnioski zostały rozpatrzone do finansowania, muszą uzyskać co najmniej 70 punktów (na 100 ogółem) przy uwzględnieniu również koniecznego minimalnego wyniku kwalifikującego dla każdego z czterech kryteriów przyznania dofinansowania: minimum 18 punktów w przypadku kategorii „Adekwatność projektu”; minimum 13 punktów w przypadku kategorii „Jakość planu projektu i jego realizacji” i 11 punktów w przypadku kategorii „Jakość partnerstwa i ustaleń dotyczących współpracy” oraz „Wpływ”. W przypadkach uzyskania takiej samej liczby punktów pierwszeństwo będą miały wnioski, które zostały najwyżej ocenione w kategoriach „Adekwatność projektu”, a następnie „Wpływ”.

Zasadniczo – i w granicach istniejących krajowych i europejskich ram prawnych – wyniki powinny być udostępniane jako otwarte zasoby edukacyjne (OER) oraz na odpowiednich platformach zawodowych lub sektorowych albo na platformach właściwych organów. We wniosku zostanie opisany sposób, w jaki wygenerowane dane, powstałe materiały, dokumenty oraz działania mediów audiowizualnych i społecznościowych będą bezpłatnie udostępniane i promowane na podstawie licencji otwartych. Wniosek nie zawiera nieproporcjonalnych ograniczeń.

Pieczęć doskonałości

Wnioski dotyczące projektów, które uzyskały ocenę przekraczającą progi jakości i całkowitą liczbę punktów wynoszącą co najmniej 75%, ale które nie mogą być finansowane w ramach programu Erasmus+ z powodu braku dostępnego budżetu w ramach niniejszego zaproszenia do składania wniosków, mogą otrzymać certyfikat „pieczęci doskonałości” w celu potwierdzenia jakości wniosku i ułatwienia jego alternatywnego finansowania na poziomie krajowym lub regionalnym.

„Pieczęć doskonałości” jest certyfikatem znaku jakości przyznawanym wysokiej jakości wnioskom dotyczącym projektów, które nie mogą być finansowane w ramach programu Erasmus+ z uwagi na niewystarczające zasoby finansowe69 . Znak ten świadczy o jakości wniosku i ułatwia poszukiwanie alternatywnego finansowania. Organy finansujące na poziomie krajowym lub regionalnym mogą zdecydować o bezpośrednim finansowaniu wniosku dotyczącego projektu, który uzyskał „pieczęć doskonałości” na podstawie procedury oceny jego wysokiej jakości przeprowadzonej przez niezależnych ekspertów Komisji, bez przeprowadzania nowej pełnej procedury oceny. Przyznanie „pieczęci doskonałości” może również ułatwić alternatywne finansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) lub Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+), zgodnie z art. 73 ust. 4 rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów70 .

Wnioskodawcy powinni być poinformowani, że przyznanie „pieczęci doskonałości” nie stanowi gwarancji automatycznego alternatywnego finansowania, ponieważ decyzję o potencjalnym finansowaniu wniosków dotyczących projektów, które otrzymały „pieczęć doskonałości”, podejmują całkowicie według własnego uznania instytucje zarządzające funduszami polityki spójności, w ramach EFRR lub EFS+, lub inne instytucje finansujące na poziomie krajowym i regionalnym.

Jeżeli wnioskodawca wyrazi uprzednią zgodę w formularzu wniosku, dane wniosku dotyczącego projektu, który otrzymał „pieczęć doskonałości”, mogą być udostępniane – za pośrednictwem agencji narodowych – instytucjom zarządzającym funduszami polityki spójności i innym potencjalnie zainteresowanym instytucjom finansującym na poziomie krajowym lub regionalnym, z pełnym poszanowaniem zasad dotyczących poufności wniosku i ochrony danych osobowych.

Jakie są zasady finansowania?

W tej akcji stosuje się model finansowania za pomocą kwot ryczałtowych. Jednorazowa kwota ryczałtowa zostanie określona dla każdej dotacji w oparciu o szacunkowy budżet akcji proponowanej przez wnioskodawców. Organ przyznający dofinansowanie określi kwotę ryczałtową każdej dotacji na podstawie wniosku, wyniku oceny, stóp finansowania i maksymalnej kwoty dotacji określonej w zaproszeniu.

Maksymalna kwota dofinansowania UE na projekt wynosi 4 mln EUR.

W jaki sposób ustalana jest kwota ryczałtowa dla projektu?

Wnioskodawcy muszą wypełnić szczegółową tabelę budżetową zgodnie z formularzem wniosku, biorąc pod uwagę następujące kwestie:

  1. budżet powinien zostać uszczegółowiony stosownie do potrzeb przez beneficjenta lub beneficjentów i podzielony na spójne pakiety prac (np. na kategorie „zarządzanie projektem”, „szkolenia”, „organizacja wydarzeń”, „przygotowanie i realizacja mobilności”, „komunikacja i upowszechnianie”, „zapewnienie jakości” itp.);
  2. wniosek musi zawierać opis działań uwzględnionych w każdym pakiecie prac;
  3. wnioskodawcy muszą przedstawić w swoim wniosku podział kwoty ryczałtowej, ukazujący udział każdego pakietu prac (oraz, w ramach każdego pakietu prac, udział przypisany każdemu beneficjentowi i podmiotowi stowarzyszonemu);
  4. opisane koszty mogą obejmować koszty osobowe, koszty podróży i utrzymania, koszty sprzętu i podwykonawstwa, jak również inne koszty (takie jak upowszechnianie informacji, publikowanie lub tłumaczenia).

Wnioski zostaną ocenione zgodnie ze standardowymi procedurami oceny przy pomocy ekspertów wewnętrznych lub zewnętrznych. Eksperci ci ocenią jakość wniosków pod kątem wymogów określonych w zaproszeniu oraz oczekiwanego wpływu, jakości i skuteczności akcji.

Po dokonaniu oceny wniosku urzędnik zatwierdzający określi kwotę ryczałtową, biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonej oceny. Wartość kwoty ryczałtowej będzie ograniczona do maksymalnie 80% wysokości szacunkowego budżetu ustalonego po dokonaniu oceny.

Parametry dofinansowania (maksymalna kwota dotacji, stopa finansowania, całkowite koszty kwalifikowalne itp.) zostaną określone w umowie o udzielenie dotacji. Wsparcie finansowe na rzecz osób trzecich jest niedozwolone. Koszty pracy wolontariuszy i koszty MŚP są dozwolone. Zob. sekcja „Kwalifikowalne koszty bezpośrednie” w części C niniejszego przewodnika.

Osiągnięcia w ramach projektu będą oceniane na podstawie uzyskanych wyników. Ten system finansowania pozwoli skoncentrować się na rezultatach, a nie na wkładach, kładąc tym samym nacisk na jakość i poziom osiągania wymiernych celów.

Wniosek musi obejmować koszty co najmniej jednego dorocznego spotkania (z udziałem jednego przedstawiciela każdego partnera pełnoprawnego projektu) organizowanego przez Komisję Europejską/Europejską Agencję Wykonawczą ds. Edukacji i Kultury, lub z ich inicjatywy, w celu wymiany dobrych praktyk między centrami doskonałości zawodowej i wzajemnego uczenia się.

Dalsze informacje można znaleźć we wzorze umowy o udzielenie dotacji dostępnej w portalu „Funding & tender opportunities”.

Tagged in:  Mobilność osób uczących się i kadry w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego