Projekty mające na celu budowanie potencjału są projektami współpracy międzynarodowej, które opierają się na wielostronnych partnerstwach między organizacjami prowadzącymi działalność w dziedzinie młodzieży w krajach Programu i państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem. Celem tych projektów jest wspieranie współpracy międzynarodowej i dialogu merytorycznego w dziedzinie młodzieży i uczenia się pozaformalnego, jako siły napędowej zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego, a także dobrostanu organizacji młodzieżowych i osób młodych.

Cele akcji

Akcja będzie miała na celu:

• wzmocnienie potencjału organizacji pracujących z osobami młodymi poza uczeniem formalnym;
• propagowanie działań z zakresu uczenia się pozaformalnego w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem, w szczególności ukierunkowanych na osoby młode o mniejszych szansach, aby podnieść poziom kompetencji uczestników i zapewnić ich aktywny udział w życiu społecznym;
• wspieranie rozwoju pracy z młodzieżą w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem, doskonalenie jakości tej pracy i zwiększenie uznania dla niej;
• wspieranie opracowywania, testowania oraz inicjowania systemów i programów mobilności edukacyjnej na rzecz uczenia się pozaformalnego w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• przyczynianie się do realizacji strategii UE na rzecz młodzieży (2019–2027), w tym 11 Europejskich celów młodzieżowych;
• wspieranie współpracy obejmującej różne regiony świata poprzez wspólne inicjatywy;
• wzmocnienie synergii i komplementarności z systemami kształcenia formalnego lub rynkiem pracy.

Obszary tematyczne/cele szczegółowe

Wnioski powinny dotyczyć jednego lub większej liczby następujących obszarów tematycznych:

• udział w życiu politycznym i dialog z decydentami;
• włączanie społeczne młodzieży o mniejszych szansach;
• demokracja, państwo prawa i wartości;
• wzmocnienie pozycji/zaangażowanie/zdolność do zatrudnienia osób młodych;
• pokój i pojednanie po zakończeniu konfliktu;
• środowisko i klimat;
• przeciwdziałanie dyskryminacji i równość płci;
• umiejętności cyfrowe i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości.

Działania

Proponowane działania muszą być bezpośrednio związane z ogólnymi i szczegółowymi celami akcji, tzn. muszą odpowiadać co najmniej jednemu z obszarów tematycznych wymienionych powyżej, oraz muszą być wyszczególnione w opisie projektu obejmującym cały okres trwania dofinansowania. W kontekście tej międzynarodowej akcji o zasięgu światowym działania w ramach projektu muszą ponadto być ukierunkowane na budowanie i wzmacnianie potencjału organizacji młodzieżowych i osób młodych, głównie w objętych akcją państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem.

Finansowane projekty będą mogły obejmować szeroki zakres współpracy, wymiany, komunikacji i innych działań, które:

• przyczyniają się do promowania dialogu merytorycznego, współpracy, tworzenia sieci kontaktów i wymiany praktyk;
• promują współpracę strategiczną między organizacjami młodzieżowymi a organami publicznymi, szczególnie w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• promują współpracę między organizacjami młodzieżowymi i organizacjami prowadzącymi działalność w dziedzinach kształcenia i szkolenia oraz z organizacjami z rynku pracy;
• zwiększają zdolności rad młodzieży, platform młodzieżowych oraz władz lokalnych, regionalnych i krajowych zajmujących się młodzieżą, zwłaszcza w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• zwiększają zdolność w zakresie zarządzania, kierowania, zdolności innowacyjnych, przywództwa oraz umiędzynaradawiania organizacji młodzieżowych, zwłaszcza w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• wspierają opracowywanie kampanii informacyjnych i uświadamiających, a także narzędzi informacyjnych, komunikacyjnych i medialnych;
• pomagają w opracowywaniu metod, narzędzi i materiałów do pracy z młodzieżą;
• tworzą nowe formy pracy z młodzieżą i zapewniają szkolenia i wsparcie; ułatwiają mobilność edukacyjną na rzecz uczenia się pozaformalnego.

Do przykładowych działań należą:

• opracowywanie narzędzi i metod na rzecz rozwoju społeczno-zawodowego osób pracujących z młodzieżą i prowadzących szkolenia;
• opracowywanie metod uczenia się pozaformalnego, w szczególności metod promujących nabywanie/doskonalenie kompetencji, w tym umiejętności korzystania z mediów;
• opracowywanie nowych form systemów szkoleń praktycznych i symulacji autentycznych przypadków w społeczeństwie;
• rozwijanie nowych form pracy z młodzieżą, obejmujących w szczególności strategiczne korzystanie z otwartych i elastycznych form uczenia się, współpracy wirtualnej, otwartych zasobów edukacyjnych (OER) oraz lepsze wykorzystanie potencjału technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK);
• organizowanie wydarzeń/seminariów/warsztatów/wymiany dobrych praktyk w celach związanych ze współpracą, tworzeniem sieci kontaktów, zwiększaniem poziomu wiedzy i wzajemnym uczeniem się;
• organizowanie działań w zakresie mobilności dla osób młodych lub osób pracujących z młodzieżą w celu testowania narzędzi i metod opracowanych w ramach partnerstwa. Należy zwrócić uwagę, że działania w zakresie mobilności muszą być drugorzędne w stosunku do głównych celów akcji pełnić rolę elementu pomocniczego, w oparciu o który cele te są osiągane.

Opracowanie projektu

Projekt mający na celu budowanie potencjału w dziedzinach związanych z młodzieżą obejmuje cztery etapy rozpoczynające się jeszcze przed wyborem projektu do finansowania1 , np. 1) identyfikacja i rozpoczęcie projektu; 2) przygotowanie, projektowanie i planowanie projektu; 3) wdrażanie projektu i monitorowanie działań; i 4) przegląd projektu i ocena skutków.

Organizacje uczestniczące i uczestnicy zaangażowani w działania powinni odgrywać aktywną rolę na wszystkich tych etapach, zwiększając w ten sposób swoje doświadczenie w zakresie nauki.

• Identyfikacja i rozpoczęcie: identyfikacja problemu, potrzeby lub możliwości, którymi można się zająć w ramach pomysłu na projekt w kontekście zaproszenia; wskazanie głównych działań i efektów, jakich można oczekiwać od projektu; wskazanie odpowiednich zainteresowanych stron i potencjalnych partnerów; sformułowanie celu/celów projektu; zapewnienie zgodności projektu z celami strategicznymi organizacji uczestniczących; rozpoczęcie wstępnego planowania, aby zapewnić projektowi dobry start i zgromadzenie informacji wymaganych do przejścia do kolejnego etapu itp.
• Przygotowanie, projektowanie i planowanie: określenie zakresu projektu i właściwego podejścia; przedstawienie jasnego zarysu proponowanej metodyki zapewniającej spójność celów projektu i działań; ustalenie harmonogramu wykonania zadań; oszacowanie niezbędnych zasobów i określenie szczegółów projektu np. ocena potrzeb; określenie solidnych celów i wskaźników oddziaływania (skonkretyzowane, mierzalne, osiągalne, realne i terminowe); wskazanie efektów projektu i efektów uczenia się; opracowanie programu prac, form działań, oczekiwanego wpływu, szacunkowego budżetu całkowitego; przygotowanie planu wdrażania oraz solidnego i realistycznego planu komunikacji obejmującego strategiczne aspekty kierowania projektem, monitorowania, kontroli jakości, sprawozdawczości i upowszechniania wyników; określanie praktycznych ustaleń i potwierdzanie grupy docelowej/grup docelowych dla planowanych działań; opracowywanie umów z partnerami i pisanie wniosku itp.
• Wdrażanie projektu i monitorowanie działań: realizacja projektu zgodnie z planami spełniającymi wymogi dotyczące sprawozdawczości i komunikacji; monitorowanie bieżących działań i ocena wyniku projektu w porównaniu z planami projektu; wskazywanie odchyleń od planów i podejmowanie działań naprawczych w tej kwestii, a także w kwestii problemów i ryzyka; wskazywanie niezgodności z ustalonymi standardami jakości i podejmowanie działań naprawczych itp.
• Przegląd i ocena skutków: ocena wyniku projektu w porównaniu z celami i planami wdrażania; ocena działań i ich wpływu na różnych poziomach, udostępnianie i wykorzystanie wyników projektu itp.

Aspekty horyzontalne, które należy uwzględnić przy opracowywaniu projektu:

poza spełnieniem oficjalnych kryteriów i określeniem stałych ustaleń dotyczących współpracy ze wszystkimi partnerami projektu następujące elementy mogą przyczynić się do zwiększenia wpływu i jakościowej realizacji projektów mających na celu budowanie potencjału na każdym z poszczególnych etapów projektu. Wnioskodawców zachęca się, aby brali pod uwagę te możliwości i wymiary przy opracowywaniu swoich projektów.

Zrównoważenie środowiskowe

Projekty należy opracowywać w sposób przyjazny środowisku, a wszystkie jego aspekty powinny uwzględniać ekologiczne praktyki. Przy opracowywaniu projektu organizacje i uczestnicy powinni przyjmować przyjazne środowisku podejście, zachęcając wszystkie strony zaangażowane w projekt do omawiania kwestii związanych ze środowiskiem i uczenia się o nich. Podejście to powinno odzwierciedlać działania, które można podjąć na różnych szczeblach, i stanowić wsparcie dla organizacji i uczestników w szukaniu alternatywnych, bardziej ekologicznych sposobów realizowania działań w ramach projektu.

Włączenie i różnorodność

Celem programu Erasmus+ jest promowanie równych możliwości i równego dostępu, włączenia i sprawiedliwości we wszystkich jego akcjach. Aby wdrażać te zasady, opracowano strategię na rzecz włączenia społecznego i różnorodności w celu wspierania skuteczniejszych działań informacyjnych dla uczestników z różnych środowisk, szczególnie tych o mniejszych szansach, którzy mierzą się z trudnościami związanymi z uczestnictwem w projektach europejskich. Organizacje powinny w ramach projektów opracowywać łatwo dostępne i włączające działania, uwzględniając opinie uczestników o mniejszych szansach i angażując je w podejmowanie decyzji przez cały proces.

Wymiar cyfrowy

Współpraca wirtualna i eksperymentowanie z wirtualnymi możliwościami uczenia się i kształcenia mieszanego stanowią podstawę udanych projektów. Zdecydowanie zachęca się, aby w projektach w dziedzinie młodzieży wykorzystywać Europejski Portal Młodzieżowy i platformę strategii UE na rzecz młodzieży do współpracy przed rozpoczęciem działań w ramach projektu, w ich trakcie oraz po ich zakończeniu.

Wspólne wartości, zaangażowanie obywatelskie i uczestnictwo

Projekty będą wspierały aktywność obywatelską i etykę, a także wzmacniały rozwój kompetencji społecznych i międzykulturowych, krytycznego myślenia i umiejętności korzystania z mediów. Ważna będzie również kwestia podnoszenia świadomości i wiedzy na temat Unii Europejskiej i jej znaczenia w kontekście światowym.

Jakie kryteria należy spełnić, aby złożyć wniosek dotyczący projektu mającego na celu budowanie potencjału w dziedzinie związanej z młodzieżą?

Kryteria kwalifikowalności

Aby kwalifikować się do otrzymania dofinansowania w ramach programu Erasmus, wnioski w sprawie projektów dotyczących budowania potencjału w dziedzinie młodzieży muszą spełniać następujące kryteria:

Kto może złożyć wniosek?

Wnioskodawcy (koordynator i partnerzy pełnoprawni) muszą być podmiotami prawnymi:

• organizacje pozarządowe (w tym europejskie młodzieżowe organizacje pozarządowe i krajowe rady młodzieżowe) działające w dziedzinie młodzieży;
• organy publiczne na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym.

Powinny one być ustanowione w państwie członkowskim UE lub państwie trzecim stowarzyszonym z Programem lub być organizacjami ustanowionymi w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem z regionów 1 i 3 (zob. sekcja „Kraje uprawnione” w części A niniejszego przewodnika).

W projekcie mogą uczestniczyć publiczne lub prywatne przedsiębiorstwa (małe, średnie lub duże, w tym przedsiębiorstwa społeczne), lecz nie w charakterze koordynatora.

Wnioski muszą zostać złożone przez konsorcjum składające się z co najmniej 4 wnioskodawców (koordynatora i partnerów pełnoprawnych),spełniające następujące warunki:

• obejmuje co najmniej jedno państwo członkowskie UE lub państwo trzecie stowarzyszone z Programem;                                                                                                                                                       obejmuje co najmniej dwa uprawnione państwa trzecie niestowarzyszone z Programem.

Podmiotów stowarzyszonych nie wlicza się do minimalnych kryteriów kwalifikowalności w odniesieniu do składu konsorcjum.

Miejsce działań

Działania muszą być realizowane w krajach organizacji składających wniosek (koordynatora i partnerów pełnoprawnych).

W należycie uzasadnionych przypadkach działania mogą mieć miejsce również w innych krajach uprawnionych do tej akcji.

Czas trwania projektu

Czas trwania projektu zwykle powinien wynosić 12, 24 lub 36 miesięcy (istnieje możliwość jego przedłużenia w należycie uzasadnionych przypadkach, w drodze zmiany).

Gdzie należy złożyć wniosek?

Do Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA).

Identyfikator zaproszenia: ERASMUS-YOUTH-2023-CB

Kiedy należy złożyć wniosek?

Wnioskodawcy muszą złożyć wnioski o dofinansowanie do dnia 8 marca do godz. 17:00:00 (czasu obowiązującego w Brukseli).

Organizacje wnioskujące będą oceniane na podstawie odpowiednich kryteriów wyłączających oraz kryteriów wyboru. W celu uzyskania dodatkowych informacji proszę zapoznać się z częścią C niniejszego przewodnika.

Oczekiwany wpływ

Należy wykazać oczekiwany wpływ projektów, na które udzielono dotacji, poprzez:

• przyczynianie się do realizacji priorytetów strategii UE na rzecz młodzieży na lata 2019–2027 dotyczących angażowania, łączenia i wzmacniania pozycji;
• wykorzystanie efektów europejskich celów młodzieżowych, dialogu młodzieżowego i innych projektów młodzieżowych;
• zwiększenie zaangażowania osób młodych w życie demokratyczne w postaci aktywności obywatelskiej i współpracy z decydentami (wzmocnienie pozycji, nowe umiejętności, zaangażowanie młodzieży w opracowywanie projektów itp.), w szczególności w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• zwiększenie zdolności przedsiębiorczych i innowacyjnych osób młodych w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• zwiększanie zdolności sektora młodzieży do pracy na poziomie międzynarodowym, z troską o włączenie społeczne, solidarność i zrównoważony rozwój;
• propagowanie transnarodowego uczenia się i współpracy między osobami młodymi i decydentami oraz przyczynianie się do nich, w szczególności w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• zwiększenie skali istniejących praktyk i poszerzenie działań informacyjnych poza dotychczasowe partnerstwo, w tym efektywne wykorzystanie środków cyfrowych do utrzymania powiązań we wszystkich okolicznościach, nawet w sytuacjach oddalenia, izolacji lub zamknięcia;
• powiązanie efektów ze społecznościami lokalnymi, tworzenie możliwości zatrudnienia i pielęgnowanie innowacyjnych pomysłów, możliwych do powielenia i upowszechnienia na większą skalę w innym otoczeniu w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• wykazywanie dostępności projektu dla grup docelowych o mniejszych szansach i osób indywidualnych w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem i włączania ich do projektu;
• opracowanie nowych narzędzi i nowych metod uczenia się pozaformalnego, w szczególności metod promujących nabywanie/doskonalenie kompetencji, w tym umiejętności korzystania z mediów i innowacyjnych praktyk, zwłaszcza w uprawnionych państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem;
• rozpowszechnianie ich efektów w skuteczny i atrakcyjny sposób wśród osób młodych zaangażowanych w działalność organizacji młodzieżowych.

Kryteria przyznania dofinansowania

Adekwatność projektu - (maksymalny wynik: 30 punktów)

• adekwatność wniosku do celów akcji;
• Zakres, w jakim:  
  • cele są wyraźnie zdefiniowane, realistyczne i dotyczą kwestii istotnych dla organizacji uczestniczących i grup docelowych;
  • wniosek jest innowacyjny lub uzupełnia inne inicjatywy realizowane już przez organizacje uczestniczące;
  • działania w zakresie budowania zdolności są wyraźnie zdefiniowane i mają na celu wzmocnienie zdolności organizacji uczestniczących;
  • projekt angażuje osoby młode o mniejszych szansach.

Jakość planu projektu i jego realizacji - (maksymalny wynik: 30 punktów)

• Przejrzystość, kompletność i jakość programu prac, w tym odpowiednie etapy przygotowania, wdrażania, monitorowania, oceny i upowszechniania rezultatów.
• Odpowiedniość i jakość proponowanej metodyki w odniesieniu do zidentyfikowanych potrzeb.
• Spójność celów projektu i proponowanych działań.
• Jakość i skuteczność planu prac, w tym zakres, w jakim zasoby przydzielono do pakietów prac są zgodne z ich celami i rezultatami.
• Jakość proponowanych metod uczenia się pozaformalnego.
• Jakość ustaleń dotyczących uznawania i poświadczania efektów uczenia się uczestników oraz spójnego stosowania unijnych narzędzi przejrzystości i uznawalności.
• Istnienie i adekwatność środków kontroli jakości w celu zapewnienia realizacji projektu na wysokim poziomie, w terminie i zgodnie z budżetem.
• Zakres, w jakim projekt jest racjonalny pod względem kosztów i zapewnia przydzielenie odpowiednich zasobów na każde działanie.
• Odpowiedniość środków dotyczących wyboru lub udziału uczestników działań w zakresie mobilności, o ile są takie działania (zob. „Ochrona, zdrowie i bezpieczeństwo uczestników” w części A niniejszego przewodnika, a także inne wymogi i zalecenia mające zastosowanie do projektów z zakresie mobilności w ramach akcji kluczowej 1).

Ustalenia w zakresie jakości partnerstwa i współpracy - (maksymalny wynik: 20 punktów)

• Zakres, w jakim:  
  • projekt obejmuje odpowiednie połączenie uzupełniających się organizacji uczestniczących o profilu, doświadczeniu i wiedzy fachowej niezbędnych do skutecznej realizacji wszystkich aspektów projektu;
  • podział obowiązków i zadań przewiduje zaangażowanie i czynny udział wszystkich organizacji uczestniczących.
• Istnienie skutecznych mechanizmów koordynacji i komunikacji między organizacjami uczestniczącymi oraz z innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami.

Wpływ - (maksymalny wynik: 20 punktów)

• Jakość środków służących do oceny rezultatów projektu.
• Potencjalny wpływ projektu:  
  • na uczestników i organizacje uczestniczące w trakcie realizacji projektu i po jego zakończeniu;
  • na inne podmioty niż organizacje i osoby bezpośrednio uczestniczące w projekcie na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym lub międzynarodowym.
• Jakość planu upowszechniania rezultatów: odpowiedniość i jakość środków mających na celu dzielenie się rezultatami projektu w obrębie organizacji uczestniczących i poza nimi.
• w stosownych przypadkach we wniosku opisano sposób, w jaki powstałe materiały, dokumenty i media będą bezpłatnie udostępniane i promowane na podstawie licencji otwartych i nie zawiera nieproporcjonalnych ograniczeń.
• Jakość planów zapewniających trwałość projektu: zdolność projektu do wywierania wpływu i generowania wyników po zakończeniu dofinansowania UE.

Aby wnioski zostały rozpatrzone do finansowania, muszą uzyskać co najmniej 60 punktów. Muszą ponadto uzyskać co najmniej połowę maksymalnej liczby punktów w każdej kategorii wymienionych powyżej kryteriów przyznawania dofinansowania (tj. co najmniej 15 punktów w kategoriach „Adekwatność projektu” i „Jakość planu projektu i jego realizacji”; 10 punktów w przypadku kategorii „Jakość partnerstwa i ustaleń dotyczących współpracy” oraz „Wpływ”).

W przypadku równej liczby punktów, pierwszeństwo będą miały projekty, które otrzymały najwięcej punktów w kategorii „Adekwatność projektu”, a następnie „Wpływ”.

Zasadniczo – i w granicach istniejących krajowych i europejskich ram prawnych – wyniki powinny być udostępniane jako otwarte zasoby edukacyjne (OER) oraz na odpowiednich platformach zawodowych lub sektorowych albo na platformach właściwych organów. We wniosku zostanie opisany sposób, w jaki wygenerowane dane, powstałe materiały, dokumenty oraz działania mediów audiowizualnych i społecznościowych będą bezpłatnie udostępniane i promowane na podstawie licencji otwartych. Wniosek nie zawiera nieproporcjonalnych ograniczeń.

Jakie są zasady finansowania?

W tej akcji stosuje się model finansowania za pomocą kwot ryczałtowych. Jednorazowa kwota ryczałtowa zostanie określona dla każdej dotacji w oparciu o szacunkowy budżet akcji proponowanej przez wnioskodawcę. Organ przyznający dofinansowanie określi kwotę ryczałtową każdej dotacji na podstawie wniosku, wyniku oceny, stóp finansowania i maksymalnej kwoty dotacji określonej w zaproszeniu.

Dofinansowanie UE na projekt mieści się w granicach od minimalnej kwoty 100 000 EUR do maksymalnej kwoty 300 000 EUR.

W jaki sposób ustalana jest kwota ryczałtowa dla projektu?

Wnioskodawcy muszą wypełnić szczegółową tabelę budżetową zgodnie z formularzem wniosku, biorąc pod uwagę następujące kwestie:

1. budżet powinien zostać uszczegółowiony stosownie do potrzeb przez beneficjenta lub beneficjentów i podzielony na spójne pakiety prac (np. na kategorie „zarządzanie projektem”, „szkolenia”, „organizacja wydarzeń”, „przygotowanie i realizacja mobilności”, „komunikacja i upowszechnianie”, „zapewnienie jakości” itp.);
2. wniosek musi zawierać opis działań uwzględnionych w każdym pakiecie prac;
3. wnioskodawcy muszą przedstawić w swoim wniosku podział szacunkowych kosztów, ukazujący udział każdego pakietu prac (oraz, w ramach każdego pakietu prac, udział przypisany każdemu beneficjentowi i podmiotowi stowarzyszonemu);
4. opisane koszty mogą obejmować koszty osobowe, koszty podróży i utrzymania, koszty sprzętu i podwykonawstwa, jak również inne koszty (takie jak upowszechnianie informacji, publikowanie lub tłumaczenia).

Wnioski zostaną ocenione zgodnie ze standardowymi procedurami oceny przy pomocy ekspertów wewnętrznych lub zewnętrznych. Eksperci ocenią jakość wniosków pod kątem wymogów określonych w zaproszeniu oraz oczekiwanego wpływu, jakości i skuteczności akcji.

Po dokonaniu oceny wniosku urzędnik zatwierdzający określi kwotę ryczałtową, biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonej oceny. Wartość kwoty ryczałtowej będzie ograniczona do maksymalnie 80% szacunkowego budżetu ustalonego po dokonaniu oceny.

Parametry dofinansowania (maksymalna kwota dotacji, stopa finansowania, całkowite koszty kwalifikowalne itp.) zostaną określone w umowie o udzielenie dotacji.

Osiągnięcia w ramach projektu będą oceniane na podstawie uzyskanych wyników. Ten system finansowania pozwoliłby skoncentrować się na rezultatach, a nie na wkładach, kładąc tym samym nacisk na jakość i poziom osiągania wymiernych celów.

Dalsze informacje można znaleźć we wzorze umowy o udzielenie dotacji dostępnej na portalu „Finansowanie i możliwości przetargowe”.

• 1 Należy zwrócić uwagę, że działania przygotowawcze można rozpocząć, zanim wniosek zostanie złożony lub wybrany do finansowania, jednak ponoszenie kosztów i realizacja działań muszą mieć miejsce dopiero po podpisaniu umowy o udzielenie dotacji.