Na szczególną uwagę zasługują wymienione poniżej aspekty programu:

Poszanowanie wartości UE

W ramach realizacji programu Erasmus+ – co odnosi się do beneficjentów programu i działań realizowanych w ramach programu – należy przestrzegać wartości UE, jakimi są poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, przy pełnej zgodności z wartościami i prawami zapisanymi w Traktatach UE i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

Zgodnie z umowami o udzielenie dotacji, jeżeli beneficjent nie będzie w pełni przestrzegał tych postanowień, jego dotacja może zostać cofnięta lub zmniejszona.

Ochrona, zdrowie i bezpieczeństwo uczestników

Ochrona, zdrowie i bezpieczeństwo osób uczestniczących w projektach Erasmus+ stanowią istotne zasady programu. Wszyscy uczestnicy powinni mieć możliwość korzystania w pełni z możliwości rozwoju osobistego i zawodowego oraz uczenia się oferowanych przez Erasmus+. Takie warunki powinno się zapewnić w bezpiecznym otoczeniu, w którym szanuje się i chroni prawa wszystkich osób, ich integralność cielesną i emocjonalną oraz dobrostan.

Każda organizacja uczestnicząca w programie musi wprowadzić skuteczne procedury i mechanizmy, które będą propagować i gwarantować bezpieczeństwo, ochronę i niedyskryminację uczestników w ramach ich działań. W razie potrzeby dorośli powinni towarzyszyć małoletnim uczestnikom (uczniom, osobom uczącym się w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego, młodzieży) w działaniach w zakresie mobilności. Towarzyszący dorośli powinni zapewnić odpowiednią jakość komponentu mobilności dotyczącego uczenia się, a także ochronę i bezpieczeństwo małoletnich uczestników.

Ponadto wszyscy uczniowie, studenci, stażyści, praktykanci, dorośli słuchacze, młodzież i kadra zaangażowani w działania w zakresie mobilności w ramach wszystkich akcji kluczowych programu Erasmus+ muszą być ubezpieczeni od ryzyka związanego z ich udziałem w tych działaniach. W ramach programu to organizatorzy projektów są odpowiedzialni za wyszukanie polisy ubezpieczeniowej, która najlepiej odpowiada rodzajowi realizowanego projektu oraz ofercie krajowego rynku ubezpieczeń. Ponadto nie jest wymagane wykupienie polisy ubezpieczeniowej w związku z konkretnym projektem, jeżeli uczestnicy posiadają już polisy ubezpieczeniowe zapewnione przez organizatorów projektów.

Niezależnie od okoliczności ubezpieczenie musi obejmować następujące obszary:

• w stosownych przypadkach – ubezpieczenie na czas podróży (obejmujące uszkodzenie lub zagubienie bagażu);
• odpowiedzialność cywilną (w tym w stosownych przypadkach ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej lub ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej);
• ubezpieczenie od wypadków i poważnych chorób (w tym stałej lub czasowej niezdolności do pracy);
• śmierć (w tym sprowadzenie zwłok z zagranicy w przypadku projektów realizowanych za granicą).

W stosownych przypadkach zdecydowanie zaleca się, aby uczestnicy działań transnarodowych mieli europejską kartę ubezpieczenia zdrowotnego. Jest to bezpłatna karta, która zapewnia dostęp do wszelkich niezbędnych z medycznego punktu widzenia usług państwowej opieki zdrowotnej podczas tymczasowego pobytu w dowolnym z 27 państw członkowskich UE, w Islandii, Liechtensteinie i Norwegii na takich samych warunkach i w takiej samej cenie (czyli w niektórych państwach bezpłatnie) jak osobom ubezpieczonym w danym państwie. Dalsze informacje o karcie oraz o sposobach jej otrzymania można znaleźć pod adresem https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=559&langId=pl.

Ponadto, jeżeli w projektach uczestniczą osoby młode poniżej 18 roku życia, organizacje uczestniczące są zobowiązane do uzyskania wcześniejszej zgody na ich udział w projekcie od rodziców lub opiekunów prawnych.

Wielojęzyczność

Wielojęzyczność jest jednym z filarów europejskiego projektu i wyraźnym symbolem aspiracji UE do zjednoczenia w różnorodności. Znajomość języków obcych odgrywa kluczową rolę wśród umiejętności, które przyczyniają się do lepszego przygotowania osób do rynku pracy i pozwalają obywatelom na lepsze wykorzystanie dostępnych możliwości. Celem UE jest zapewnienie każdemu obywatelowi możliwości uczenia się od najmłodszych lat co najmniej dwóch języków obcych.

Propagowanie uczenia się języków i różnorodności językowej stanowi jeden z celów szczegółowych programu. Brak kompetencji językowych jest jedną z głównych barier uczestnictwa w europejskich programach na rzecz kształcenia, szkolenia i młodzieży. Oferowane możliwości wsparcia językowego służą zwiększeniu wydajności i skuteczności mobilności, poprawie wyników uczenia się, a zatem przyczyniają się do osiągnięcia szczegółowego celu programu.

W ramach programu oferowane będzie wsparcie w nauce języków dla uczestników działań w zakresie mobilności. Wsparcie to będzie oferowane głównie poprzez platformę wsparcia językowego online w ramach Erasmus+ dostosowaną w razie potrzeby do poszczególnych sektorów, ponieważ w przypadku uczenia się języków proces e-uczenia się jest korzystny ze względu na swoją dostępność i elastyczność. Wsparcie językowe online w ramach Erasmus+ umożliwi uczestnikom ocenę, ćwiczenie i poprawę znajomości języków. Poza wsparciem językowym online mogą być oferowane inne formy wsparcia językowego w celu zaspokojenia potrzeb poszczególnych grup docelowych w zakresie nauki języków – takie jak użycie języka migowego lub alfabetu Braille'a – które mogą być finansowane w ramach specjalnej kategorii wsparcia finansowego na rzecz włączenia społecznego.

W ramach projektów współpracy propagowane będzie również nauczanie i uczenie się języków. Innowacje i dobre praktyki mające na celu promowanie umiejętności językowych mogą obejmować na przykład metody nauczania i oceny, opracowanie materiałów dydaktycznych, badania naukowe, uczenie się języków wspomagane komputerowo oraz przedsięwzięcia z zakresu przedsiębiorczości wykorzystujące języki obce.

Komisja Europejska ustanowiła Europejski Znak Innowacyjności w zakresie Nauczania Języków Obcych, aby wyróżnić jakość, wspierać wymianę wyników doskonałych projektów w dziedzinie wielojęzyczności i upowszechniać zainteresowanie nauką języków wśród społeczeństwa. Agencje narodowe będą przyznawać Europejski Znak Innowacyjności w zakresie Nauczania Języków Obcych co roku lub co dwa lata organizacjom zajmującym się kształceniem i szkoleniem, które ukończyły projekt Erasmus+ dotowany przez agencję narodową z doskonałymi wynikami w dziedzinie uczenia się i nauczania języków. Agencja narodowa może przyznać Europejski Znak Innowacyjności w zakresie Nauczania Języków Obcych nie tylko projektom Erasmus+, ale także innym inicjatywom stosującym kompleksowe, włączające lub innowacyjne podejścia do nauczania i uczenia się języków.

Wymiar międzynarodowy

Erasmus+ charakteryzuje silny wymiar międzynarodowy (tj. współpraca z państwami trzecimi niestowarzyszonymi z Programem) w zakresie działań dotyczących mobilności, współpracy i dialogu merytorycznego. Program wspiera organizacje europejskie w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami wynikającymi z globalizacji, zmiany klimatu i transformacji cyfrowej, w szczególności dzięki intensyfikacji mobilności międzynarodowej i współpracy z państwami trzecimi, oraz wzmacnia rolę Unii Europejskiej jako globalnego podmiotu. Ponadto Program wzmacnia więzi społeczne poprzez mobilność, wymianę i budowanie zdolności, dbając o odporność społeczną, rozwój społeczny, zdolność do zatrudnienia i aktywne uczestnictwo, a także zapewniając regularne kanały współpracy międzyludzkiej przez promowanie wartości, zasad i interesów wokół wspólnych priorytetów. Wspomniane działania stanowią odpowiedź na wyzwania związane z jakością, modernizacją i zdolnością do zatrudnienia dzięki zwiększaniu adekwatności i zdolności reagowania systemu edukacji na rzecz ekologicznego i trwałego ożywienia społeczno-gospodarczego, wzrostu gospodarczego i dobrobytu w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem, przyczyniając się do rozwoju ludzkiego i instytucjonalnego, transformacji cyfrowej, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, dobrych rządów oraz pokoju i bezpieczeństwa. Zaangażowanie młodzieży w państwach trzecich niestowarzyszonych z Programem stanowi podstawowy element procesu budowania bardziej odpornych społeczeństw, których podstawą jest wzajemne zaufanie i zrozumienie międzykulturowe.

Uznawanie i poświadczanie umiejętności i kwalifikacji

W ramach programu Erasmus+ wspiera się unijne narzędzia przejrzystości i uznawalności dotyczące kompetencji, umiejętności i kwalifikacji – w szczególności Europass (w tym europejskie poświadczenia cyfrowe w dziedzinie uczenia się), Youthpass, europejskie ramy kwalifikacji (EQF), europejską klasyfikację umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów (ESCO), europejski system transferu i akumulacji punktów w szkolnictwie wyższym (ECTS), europejskie ramy zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym (EQAVET), europejski rejestr agencji ds. zapewniania jakości (EQAR), Europejskie Stowarzyszenie na Rzecz Zapewnienia Jakości w Szkolnictwie Wyższym (ENQA), a także sieci w dziedzinie kształcenia i szkolenia o zasięgu unijnym wspierające wspomniane narzędzia, w szczególności Ośrodek Informacji o Uznawalności Wykształcenia do Celów Akademickich (NARIC), sieci Euroguidance, Krajowe Centra Europass i krajowe punkty koordynacji europejskich ram kwalifikacji. Wspólnym celem wspomnianych narzędzi jest zapewnienie łatwiejszego uznawania i rozpoznawania kompetencji, umiejętności i kwalifikacji w poszczególnych krajach i poza ich granicami we wszystkich podsystemach kształcenia i szkolenia oraz we wszystkich sektorach rynku pracy, niezależnie od tego, czy zostały zdobyte za pomocą formalnego kształcenia i szkolenia, czy też poprzez inne doświadczenia w zakresie nauki (np. doświadczenie zawodowe, wolontariat, e-uczenie się).

Aby można było osiągnąć wspomniane cele, dostępne narzędzia powinny umożliwiać reagowanie na nowe zjawiska, takie jak umiędzynarodowienie kształcenia i szkolenia oraz coraz częstsze wykorzystywanie cyfrowego uczenia się i poświadczeń cyfrowych, oraz wspieranie tworzenia elastycznych ścieżek uczenia się zgodnych z potrzebami i celami osób uczących się. Narzędzia te powinny również zwiększyć porównywalność i możliwość przenoszenia umiejętności, kompetencji i kwalifikacji ponad granicami, umożliwiając osobom uczącym się i pracownikom swobodne przemieszczanie się w celu uczenia się lub pracy.

Wdrażaniu i dalszemu rozwojowi tych narzędzi służy szereg długoterminowych dokumentów programowych, w tym zalecenie Rady z dnia 22 maja 2017 r. w sprawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/646 z dnia 18 kwietnia 2018 r. w sprawie wspólnych ram mających na celu świadczenie lepszej jakości usług w zakresie umiejętności i kwalifikacji (Europass) oraz zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. Oprócz tych horyzontalnych dokumentów programowych strategie tematyczne¹ , takie jak Youthpass i europejska strategia szkoleniowa (ETS) w dziedzinie młodzieży, mają na celu dalsze wspieranie postępów w tych obszarach.

Komunikowanie informacji o projektach i ich wynikach w celu zmaksymalizowania wpływu

Komunikowanie informacji o projektach i ich wynikach ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wpływu na różnych poziomach. W zależności od akcji wymaga się, aby wnioskodawcy ubiegający się o finansowanie w ramach programu Erasmus+ zaplanowali działania służące komunikacji w celu udostępnienia informacji na temat swojego projektu i jego rezultatów w trakcie i po zakończeniu jego realizacji. Wnioski dotyczące projektów zostaną ocenione na podstawie odpowiednich kryteriów, aby zapewnić uwzględnienie tych aspektów. Poziom oraz intensywność działań w zakresie komunikacji i upowszechniania informacji powinny być proporcjonalne do celów, zakresu i założeń poszczególnych akcji programu Erasmus+. Beneficjenci Programu Erasmus+ będą musieli przestrzegać wytycznych w zakresie komunikacji instytucjonalnej dla beneficjentów projektów, opracowanych przez Komisję Europejską, oraz monitorować i oceniać powodzenie swoich działań komunikacyjnych, zarówno w ujęciu jakościowym, jak i ilościowym.

Jak wskazano w wytycznych w zakresie komunikacji instytucjonalnej, beneficjenci muszą wyraźnie zaznaczyć, że Unia Europejska udzieliła wsparcia, w ramach wszystkich działań i na wszystkich produktach związanych z komunikowaniem i upowszechnianiem informacji, takich jak wydarzenia, strony internetowe, materiały wizualne i publikacje. W szczególności muszą dopilnować, aby emblemat Unii Europejskiej znajdował się na wszystkich materiałach informacyjnych i był zgodny z postanowieniami określonymi w umowie o udzielenie dotacji lub decyzji o udzieleniu dotacji² . Jeżeli beneficjent nie będzie w pełni przestrzegał tych postanowień, dotacje mogą zostać zmniejszone.

Beneficjenci opracowują strategię komunikacji i plan komunikacji, uwzględniając następujące czynniki:

• cele komunikacji: wnioskodawcy powinni określić, co chcieliby osiągnąć za pomocą danych działań komunikacyjnych, tj. zwiększyć świadomość, promować wartości społeczne, tworzyć nowe partnerstwa na przyszłość lub wpływać na politykę i praktyki; 
• odbiorcy docelowi lub grupa docelowa: wnioskodawcy muszą określić osoby, do których chcą dotrzeć i które mogłyby wykorzystać wyniki projektu. Należy jak najbardziej szczegółowo doprecyzować, kto jest odbiorcami docelowymi lub grupą docelową. Może to być ogół społeczeństwa, konkretne zainteresowane strony, eksperci i inne zainteresowane strony, decydenci, media itp.;
• kanały i działania mające na celu dotarcie do odbiorców docelowych: wnioskodawcy muszą wybrać kanały i działania, które w najskuteczniejszy i najbardziej odpowiedni sposób spełnią potrzeby wybranych grup docelowych, np. media społecznościowe, wydarzenia, publikacje;
• wyniki projektu (produkty i efekty), takie jak przewodnik po dobrych praktykach, praktyczne narzędzie lub produkt, raport z badań w ramach studiów, zdobyta wiedza i umiejętności itd. Wyniki powinny również być udostępniane lub promowane na Platformie Rezultatów Programu Erasmus+ (https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/projects_en);
• Harmonogram: wnioskodawcy powinni zaplanować, kiedy mają być realizowane działania (łącząc je z planem prac/celami pośrednimi), uzgadniać realistyczne cele i zapewniać elastyczność w zależności od postępów projektu, zmiany potrzeb odbiorców lub grupy docelowej, a także rozwoju polityki i procedur;
• kluczowe wskaźniki wykonania zadania (KPI):wskaźniki wykonania są wartościowym narzędziem zarządzania służącym do monitorowania postępów (i wprowadzania zmian w razie potrzeby) podczas realizacji działań w zakresie komunikacji i upowszechniania oraz oceny stopnia osiągnięcia celów. Kluczowe wskaźniki wykonania zadania powinny być spójne ze wskaźnikami sieci komunikacji instytucjonalnej³ .

Wymóg Otwartego Dostępu do materiałów edukacyjnych Opracowanych w ramach Programu Erasmus+

W ramach Erasmus+ propaguje się otwarty dostęp do rezultatów projektów celem wspierania uczenia się, nauczania, szkolenia oraz pracy z młodzieżą. W szczególności beneficjenci programu Erasmus+ zobowiązani są do udostępnienia publicznie w ramach otwartej licencji wszelkich zasobów i narzędzi edukacyjnych powstałych w kontekście projektów wspieranych w ramach programu – dokumentów, mediów, oprogramowania lub innych materiałów. Materiały te powinny być łatwo dostępne i możliwe do uzyskania bezpłatnie i bez ograniczeń, a licencja otwarta musi umożliwiać ogółowi odbiorców stosowanie, ponowne wykorzystanie i dostosowywanie tych zasobów oraz dzielenie się nimi. Materiały takie określa się mianem otwartych zasobów edukacyjnych (OER). Aby osiągnąć ten cel, należy załadować zasoby w edytowalnym formacie cyfrowym na odpowiednią i ogólnie dostępną platformę. Choć Erasmus+ zachęca beneficjentów do stosowania najbardziej otwartych licencji⁴ , beneficjenci mogą wybrać licencje, które nakładają pewne ograniczenia (np. ograniczają komercyjne wykorzystanie zasobów przez inne podmioty lub zobowiązują te podmioty do stosowania tej samej licencji na prace pochodne), jeżeli jest to właściwe ze względu na charakter projektu i rodzaj materiału i jeżeli wciąż umożliwia to ogółowi odbiorców stosowanie, ponowne wykorzystanie i dostosowywanie zasobów oraz dzielenie się nimi. Wymóg otwartego dostępu jest obowiązkowy i nie narusza praw własności intelektualnej beneficjentów dofinansowania.

Otwarty dostęp do badań naukowych i danych Erasmus+

Erasmus+ zachęca beneficjentów do publikowania wyników badań naukowych za pośrednictwem otwartego dostępu, a więc w sposób bezpłatny i wolny od innych ograniczeń dla użytkowników. Beneficjentów zachęca się też do stosowania licencji otwartych w odniesieniu do wyników badań naukowych. W miarę możliwości dane gromadzone w ramach projektów powinny być publikowane jako „otwarte dane”, tj. przy zastosowaniu licencji otwartej, w odpowiednim formacie i na odpowiedniej platformie otwartych danych.

Footnote

1. Strategie są dostępne pod adresem: https://www.salto-youth.net/ ↩ back
2. Wytyczne dotyczące wykorzystania identyfikacji wizualnej Komisji Europejskiej, w tym emblematu Unii Europejskiej, można znaleźć tutaj:  https://ec.europa.eu/info/resources-partners/european-commission-visual-identity_en#documents i https://commission.europa.eu/system/files/2021-05/eu-emblem-rules_pl.pdf ↩ back
3. Wskaźniki sieci komunikacji oraz podręcznik pomocniczy można znaleźć tutaj:https://commission.europa.eu/system/files/2023-02/2022%20EC%20Comm%20indicators.pdfhttps://commission.europa.eu/publications/resources-evaluation-communication_pl ↩ back
4. Np. szeroko stosowane licencje przeznaczone dla dzieł pracy twórczej, takie jak Creative Commons Attribution lub Creative Commons Attribution-Share Alike, oprogramowania – GNU Public License oraz GNU Lesser Public License, bądź baz danych – Open Database License. ↩ back